Optymistyczne założenia kontra precyzyjne zapisy w umowie

Data aktualizacji: 22 sierpnia 2025

Korzystając z okazji, iż wczoraj obchodziliśmy Światowy Dzień Optymisty, tym razem postanowiliśmy pochylić się nad kwestią, które niestety często pojawia się podczas prowadzenia wielu biznesów. Nadmiernemu optymizmowi założeń i towarzyszącym temu zjawisku konsekwencjom. Niestety również prawnym.

• Optymizm w kwestiach prawnych
• Realistyczne podejście bardziej wskazane
• Różnice w interpretacji przez strony
• Różnice w interpretacji w czasie
• Ustalenia pozaumowne
• Kwestie sporne
• Ewentualna droga sądowa
• Powołanie się na konkretne zapisy
• Pojawiają się wątpliwości, rozwiejmy je już na etapie umowy
• Zalety dobrze przygotowanej umowy
• Pomoc kancelarii w kwestii umów

Optymizm w kwestiach prawnych

Strony często zakładają, że współpraca będzie przebiegać zgodnie z planem, terminy zostaną dotrzymane, a potencjalne problemy zostaną rozwiązane polubownie. Tego rodzaju nastawienie ułatwia nawiązywanie relacji i może przyspieszać proces negocjacyjny. Jednak w kontekście prawnym, nadmierny optymizm może prowadzić również do błędów lub niejasności, które w przyszłości staną się źródłem konfliktów. Jeśli w danym przypadku zrealizuje się najbardziej pozytywny scenariusz, należy się jedynie cieszyć. W pozostałych przypadkach, dobrze skonstruowana umowa okaże się niezwykle pomocna.
 

Realistyczne podejście bardziej wskazane

W praktyce prawnej zdecydowanie bardziej efektywne jest realistyczne podejście do zawierania umów. Oznacza ono m.in.:

• dokładne określenie obowiązków stron – zakresy, terminy i sposób realizacji,
• przewidywanie możliwych problemów – uwzględnienie sytuacji nietypowych, opóźnień, ryzyk,
• precyzyjne określenie konsekwencji niewykonania umowy.

Realistyczne podejście pozwala uniknąć sporów i sprawia, że umowa staje się narzędziem ochrony interesów stron.
 

Różnice w interpretacji przez strony

Jednym z największych problemów w praktyce są różnice w interpretacji zapisów umownych. To, co dla jednej strony wydaje się oczywiste, dla drugiej może mieć zupełnie inne znaczenie. Różnice interpretacyjne mogą wynikać z:

• Innych doświadczeń zawodowych stron – każdy ze stron ma swoje przyzwyczajenia i praktyki.
• Niedokładnego języka umowy – ogólne określenia, brak definicji pojęć.
• Różnych oczekiwań biznesowych – strony mogą mieć odmienne cele i priorytety, co wpływa na odbiór zapisów.
  Dlatego precyzyjne zapisy umowne oraz dodatkowe załączniki (w zależności od specyfiki umowy) znacząco ograniczają ryzyko nieporozumień.

 

Różnice w interpretacji w czasie

Nie tylko różnice w rozumieniu zapisów w momencie podpisania umowy mogą stanowić problem. Z czasem pojawiają się nowe okoliczności, które mogą mieć wpływ na zmianę sposobu interpretacji postanowień. Częstym przykładem takiej sytuacji jest zmiana osoby odpowiedzialnej za realizację umowy po jednej ze stron. Nowa osoba może nieco inaczej rozumieć spisane ustalenia, o ile nie zostały odpowiednio sprecyzowane.
 

Ustalenia pozaumowne

Nie wszystkie porozumienia są zawarte w formie pisemnej. Często strony ustalają pewne kwestie ustnie lub przez e-mail czy telefon, zakładając, że nieformalna komunikacja wystarczy. Niestety, ustalenia pozaumowne mogą okazać się trudne do udowodnienia. Dodatkowo, wiele umów wyklucza tego typu ustalenia.
 

Kwestie sporne

Jeśli współpraca przebiega bez problemów, zapisy umowy schodzą na drugi plan. Jednak sytuacja zmienia się diametralnie w przypadku pojawienia się rozbieżności. Optymistyczne założenie, że takie sytuacje „raczej” nie wystąpią, niestety jest częstym błędem. Kwestie sporne pojawiają się najczęściej tam, gdzie:

• zapisy są nieprecyzyjne lub pozostawiają zbyt dużą dowolność interpretacyjną,
• oczekiwania stron znacznie odbiegają od rzeczywistej realizacji umowy,
• nie przewidziano skutecznych mechanizmów rozstrzygania kwestii spornych.

Dobrze skonstruowana umowa minimalizuje ryzyko sporu. Przykładając dużo wagi do konstrukcji umowy nie zakładamy z góry pojawienia się sytuacji spornych. Poszczególne zapisy mają za zadanie wskazań procedury, jeśli sytuacje sporne będą miały miejsce. To zasadnicza różnica.
 

Ewentualna droga sądowa

Gdy negocjacje zawiodą, strony mogą skierować sprawę do sądu. W praktyce sądowej najważniejszym kryterium jest tekst umowy i dowody na jej wykonanie. Nadmierny optymizm i nieprecyzyjne zapisy utrudniają wykazanie swoich praw i mogą skutkować niekorzystnym wyrokiem. Mogą również wpłynąć na znaczne wydłużenie całej procedury.
 

Powołanie się na konkretne zapisy

W sporze prawnym kluczowe jest powołanie się na konkretne zapisy umowy. Im bardziej precyzyjnie sformułowane są obowiązki, terminy, czy procedury, tym większa szansa na skuteczne dochodzenie swoich praw.
 

Pojawiają się wątpliwości, rozwiejmy je już na etapie umowy

Najlepszym momentem na rozwianie wątpliwości jest faza przygotowywania umowy. Negocjacje pozwalają ustalić, jakie zapisy są istotne dla obu stron i jak sformułować je tak, aby były jednoznaczne.

Kilka praktycznych wskazówek:

• Definiowanie pojęć – określenie, co dokładnie oznaczają użyte terminy.
• Wskazanie procedur w razie problemów – kto, kiedy i w jaki sposób zgłasza roszczenia lub uwagi. Kto i w jakim trybie określa ich zasadność.
• Dokładne opisanie obowiązków stron – zakres, czas, sposób wykonania.
• Ustalenie konsekwencji niewykonania umowy – kary, możliwość odstąpienia, mechanizmy naprawcze.

W przeciwieństwie do optymistycznego założenia, iż realizacja umowy przebiegnie wzorowo, rozwianie wątpliwości na etapie przygotowywania umowy pozwala uniknąć kosztownych sporów w przyszłości.
 

Zalety dobrze przygotowanej umowy

Powinniśmy traktować dobrze przygotowaną umowę nie jako formalność, ale narzędzie ochrony interesów stron m.in. poprzez:

• redukcję ryzyka sporów,
• łatwiejsze dochodzenie praw,
• jasno określone obowiązki,
• możliwość przewidywania i mitygacji problemów,
• budowanie profesjonalnego wizerunku – starannie przygotowana umowa zwiększa zaufanie kontrahentów.

 

Pomoc kancelarii w kwestii umów

W przypadku chęci uzyskania pomocy prawnej w zakresie tworzenia i opiniowania umów, serdecznie zapraszamy do kontaktu:

• telefonicznego: (+48) 605 131 260, (+48) 22 458 23 40
• mailowego: dariusz.staniszewski@adwokatura.pl
• za pomocą formularza kontaktowego dostępnego na stronie.